Dno rzeki kształtowane z pozoru chaotycznie, w rzeczywistości pozostaje pod presją praw fizyki, dlatego pośród dennych formacji spotykamy pokrewne, podobne – typowe. Nie wyklucza to pewnej ich odmienności, nawet w przypadku tak prostym, jak dno płaskie, zwane z niemiecka blatem . Może więc być pochylone kuosiowo; jak spadowa płacheć dachu, ze spadem w kierunku od brzegu do środka rzeki; może też obniżać się poosiowo – w dół rzeki albo tak samo stopniowo się wspinać. Spośród form bardziej urozmaiconych wyróżnijmy kilka częściej spotykanych bądź szczególnie interesujących. Przykosa jest to wyraźne, lecz nieobrywiste pogłębienie się dna, biegnące łukiem w poprzek nurtu. Łatwo ją zauważyć na powierzchni rzeki, właśnie po linii załamania zwierciadła wody wzdłuż krawędzi przykosy, za którą następuje złagodzenie prądu, a woda staje się ciemniejsza i bardziej spokojna – znak, że zrobiło się głębiej. Na linii przykosy często spławiają się ryby. Przykosa piaskowa jest dla wędkarza znacznie mniej korzystna od wysłanych grubszymi frakcjami, ale każda bywa z zasady linią stanowisk ryb karpiowatych i dziennych drapieżników. Wzniesienie dna jest zwierciadlanym odbiciem przykosy. Dno tu znacznie wznosi się, a prąd zwykle nad nim przyspiesza. U głębszych podnóży wzniesień i na ich łagodnym stoku lubią stać latem interesujące ryby, np. sandacze.
Więcej o…
Właściwym dla niej pokarmem są padające z powietrza owady, czyli tzw. pokarm powietrzny. Eksploatują tę strefę głównie ukleje oraz polujące na nie bolenie. Okresowo pojawiają się tu jażie, młode klenie i jelce. Strefa śródroślinna . Jest to bogata, ?pionowa” strefa żeru; pionowa, ponieważ tworzą ją skupiska łodyg i liści roślin, na których i wśród których bytują drobne zwierzęta, stanowiące pokarm ryb, oraz glony. Do gatunków żerujących w tej strefie w dzień należy przede wszystkim płoć i wżdręga, a przy nich młodzież wielu innych gatunków; w letnie noce żerują tu duże ryby karpiowate i węgorze. Często spotyka się tu także raka pręgowanego. Strefa pogranicza nurtu. Przylega ona bezpośrednio do strefy śródroślinnej i stanowi rejon polowań z przyczajenia lub z ruchu drapieżników dziennych oraz nocnych. Drapieżniki ściągają tu za karpiowatą drobnicą i zwierzętami ziemnowodnymi. Strefa przydenna. Obejmuje ona powierzchnię dna kilku typów oraz przyległą do niego warstwę wody. Bazę pokarmową stanowią rośliny i najmniejsze zwierzęta bytujące na kamieniach, a także większe zwierzęta bezkręgowe żyjące na powierzchni dna lub w jego szczelinach, drobne ryby przydenne, minogi i wreszcie pokarm przypadkowy, nanoszony w koryto z innych stref i spoza rzeki. Strefę przydenną eksploatują we właściwy sobie sposób: świnki, klenie, jelce, sandacze i miętusy.
